Οι ακτές όμως της Θράκης κατά την ψυχρή εποχή δέχονται μικρότερη επίδραση από το θαλάσσιο θερμό ρεύμα της ανατολικής Μεσογείου, επειδή αυτό συναντιέται με το ψυχρό ρεύμα της Μαύρης θάλασσας που φθάνει στο Αιγαίο από τον Βόσπορο και τον Ελλήσποντο και ως σχετικά ψυχρό παραπλέει τις ακτές της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας κάνοντάς τες ψυχρές.
Η μέση μηνιαία θερμοκρασία του αέρα κατά μήνα (από Ιανουάριο-Αεκέμβριο) στην Αλεξανδρούπολη είναι κατά σειρά: 5,1-6, 2-8, 2-13, 4-18, 4-23, 6-25, 9-21, 3-15, 7-11, 5-7, 7 και του έτους: 15, 2, ενώ η διαφορά μεταξύ του θερμότερου και του ψυχρότερου μήνα στην Αλεξανδρούπολη (σε μέσες μηνιαίες θερμοκρασίες) είναι 20,9 βαθμοί.
Οι βροχοπτώσεις διακρίνονται σε τέσσερις επάλληλες ζώνες: την παραλιακή, πεδινή, ημιορεινή και ορεινή με αντίστοιχα βροχομετρικά ύψη σε εκατοστόμετρα: 40-60/60-80/100-120/160-180. Γενικά το κλίμα της Θράκης αρχίζει να απομακρύνεται από το καθαρά μεσογειακό και μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μεταβατικός ή ενδιάμεσος τύπος μεταξύ μεσογειακού και μεσευρωπαϊκού. Επικρατέστεροι άνεμοι είναι οι βόρειοι και οι νότιοι.
Κατά νομό το κλίμα διαφέρει συγκριτικά ως προς τις θερμομετρικές αντιθέσεις μεταξύ νομού Ροδόπης, όπου ο ορεινός αυτός όγκος προστατεύει τις πεδιάδες από τους ψυχρούς βόρειους ανέμους, και του νομού Έρρου που είναι εκτεθειμένος, ελλείψει φυσικών εμποδίων, στο βορρά, τους βόρειους χειμερινούς ανέμους που πνέουν από την Ουκρανία και τη Βαλκανική και φθάνουν στο Αιγαίο μέσω της κοιλάδας του Έβρου.
Οι χιονοπτώσεις εδώ είναι πολύ πιο συχνές και δεν είναι σπάνιες οι θερμοκρασίες μεταξύ -15°C και -20°C το χειμώνα και 40°-41°C τον Ιούλιο στην Ορεστιάδα, που έχει μέση ετήσια θερμοκρασία 14,7°C (τον Ιανουάριο -0,9°C και τον Ιούλιο 26,9°C) και είναι μία από τις πιο ψυχρές πόλεις της Ελλάδας. Στο νομό Ξάνθης η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι περίπου 15°C και το κλίμα ηπειρωτικό αλλά συγκριτικά πιο ήπιο.
Οι βαθμιαία ανερχόμενες ζώνες του εδάφους από τις ακτές και τις πεδιάδες προς την ορεινή ζώνη σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις και το κλίμα, καθορίζουν και τη διαφορά στη βλάστηση, τις καλλιέργειες και κυρίως τα δάση που καλύπτουν το 31,3% της επιφάνειας της Θράκης. Είναι πολύ ανώτερο το ποσοστό αυτό από το μέσο της χώρας, που φθάνει μόλις το 18%.
Τα μεγαλύτερα δάση και τα πλουσιότερα βρίσκονται στη Ροδόπη (νομός Ξάνθης) και αποτελούνται από βελανιδιές, οξιές, έλατα και αγριοκερασιές. Πλούσια σε δασικές ύλες προσφέρονται για εκμετάλλευση της καλής τους ξυλείας και την παρασκευή διάφορων χημικών ουσιών. Στα επόμενα χαμηλότερα επίπεδα απαντούν οι δενδρώδεις καλλιέργειες με ποικίλα οπωροφόρα δένδρα: μηλιές, αχλαδιές, ροδακινιές, βερικοκιές, κερασιές, δαμασκηνιές, αμυγδαλιές, καρυδιές, λεπτοκαρυές (φουντουκιές) και τέλος χαμηλότερα ελιές, αμπέλια, σταφίδες.
Παράλληλα, στις συστηματικά καλλιεργούμενες εκτάσεις η αγροτική οικονομία περιλαμβάνει την παραγωγή σιτηρών, βρώσιμων οσπρίων, κτηνοτροφικών φυτών, βιομηχανικών φυτών, πατάτας, πεπονοειδών και λαχανικών, ενώ μελλοντικά η καλλιέργεια αρωματικών φυτών, όπως της μέντας και άλλων φαρμακευτικών φυτών, θα κάνει γνωστή πάλι τη Θράκη όπως ήταν και στην αρχαιότητα. Αρκεί να θυμηθούμε το “άβρότονον”, το πέλινο, που επιβιώνει ως “πελινάτο κρασί” (ο αψινθίτης οίνος των αρχαίων Ελλήνων) και την ομώνυμη θρακική φυλή “Αψίνθιοι”, μαζί με τα αποθησαυρισμένα -στη θρακική Λαογραφία και Ιστορική Γλωσσολογία της Θράκης και Σαμοθράκης- βότανα (θεραπευτικά φυτά). Αυτά περιγράφονται με τον ίδιο τρόπο από τους αρχαίους συγγραφείς (Διοσκορίδη, Ιπποκράτη, Πλίνιο) και από τους σημερινούς αγρότες και κτηνοτρόφους της Θράκης. Χαρακτηριστικότερα όμως από τα καλλιεργούμενα είδη για την έκταση που καταλαμβάνουν, δίνοντας το χρώμα τους στο αγροτικό τοπίο της Θράκης, είναι οι καλλιέργειες σιταριού, κριθαριού, αραβόσιτου, φασολιών, ρεβιθιών, βαμβακιού, ηλίανθου, ζαχαρότευτλων, κολοκυθιών, φυτών για σανό και του παγκόσμια γνωστού καπνού της Θράκης.
Το αγροτικό τοπίο συμπληρώνει η παρουσία αρκετών λιβαδιών, αν και η κτηνοτροφία έχει μορφή περισσότερο οικόσιτη ή ημιοικόσιτη λόγω ελλείψεως εργατικών χεριών. Παρ' όλα αυτά η Θράκη κατέχει τη δεύτερη θέση μετά τη Μακεδονία στην εκτροφή βοοειδών. Αντίστοιχα μεγάλος είναι ο αριθμός και των άλλων ζώων (πρόβατα, κατσίκες, χοίροι, πουλερικά), ενώ η φύση προσφέρεται για μεγαλύτερη υποστήριξη μελισσοκομίας από αυτή που υπάρχει σήμερα.
Το θρακικό πέλαγος και τα εσωτερικά νερά, μαζί με τη θαλάσσια περιοχή της Σαμοθράκης, αποτελούν χώρους πλούσιας ιχθυοπαραγωγής. Κύρια αλιευτικά κέντρα της Θράκης είναι οι ακτές του Πόρτο Λαγός και η λίμνη Βιστονίδα, οι εκβολές του Νέστου και το Δέλτα του ποταμού Έβρου μαζί με την Αλεξανδρούπολη. Η διαμόρφωση του παραθαλάσσιου χώρου της Θράκης και η υδατογραφία που περιγράφηκε πιο πάνω, διακρίνουν την παραγωγή της αλιείας στη Θράκη σε παράκτια και σε εσωτερικών υδάτων.
Οι ιδιαιτερότητες του θρακικού χώρου φαίνονται στη σημασία του γεωγραφικού παράγοντα για τη ζωή των κατοίκων της Θράκης, όπως έχει καταγραφεί από την ιστορία, τη λαογραφία και τη γλωσσολογία. Σε κάθε ιστορικό γεγονός που σημάδεψε την πορεία του ανθρώπου στον θρακικό χώρο υπεισέρχονται τα τοπικά στοιχεία του εδάφους και του κλίματος αποτυπωμένα στη Μυθολογία των αρχαίων θρακών και μέσα από διαχρονικά φιλολογικά μνημεία (άσματα, λεξιλόγιο, τοπωνύμια) εντυπώνονται στην ψυχή των Θρακιωτών, δένοντάς τους με το χώρο της ιδιαίτερης πατρίδα τους, της Θράκης. Μιας περιοχής της Ελλάδας που επιβεβαιώνει με την αντιπροσωπευτική παρουσία κάθε εδαφικού-κλιματολογικού στοιχείου ηπειρωτικού και μεσογειακού τα λόγια του Σατομπριάν για όλη την Ελλάδα: “Αυτός ο μικρός κόσμος, ο τόσο τεράστιος” (Ce petit mond, si immense).
Η διάδοση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής γεωγραφικής έρευνας στους κατοίκους κάθε νομού της Θράκης, σε συνδυασμό με τις επιταγές της σύγχρονης οικολογίας, είναι από τα “ων ουκ άνευ” καθήκοντα της Ελληνικής Πολιτείας για να ευαισθητοποιήσει τους κατοίκους της Θράκης.
Είναι το λιγότερο που μπορεί να γίνει σήμερα για να εξασφαλιστεί η φυσική ομορφιά της Θράκης από οικολογικές καταστροφές, επακόλουθο της επερχόμενης οικονομικής-βιομηχανικής ανάπτυξης. Αυτής που φέρνει αντίστοιχα και την κοινωνική-πολιτισμική ανάπτυξη, συνήθως απρογραμμάτιστα, αντί της ορθολογικά προγραμματισμένης σε αρμονία με τις ιδιαιτερότητες της Θράκης.
Δευ Νοε 12, 2007 6:15 pm
